De principes van een Christendemocratie. Over politiek en moraliteit.

Door Jolien van Ooijen en Jeanette Schoonderwoerd

Is er eigenlijk een probleem met het morele besef in de politiek tegenwoordig? Vele sprekers verdedigen deze stelling tijdens de winterschool. Vitaly Kupriy, gemeenteraadslid in Dniprodzerzhynsk (Oekraïne), vertelt hoe hij als lid van de oppositie stelselmatig werd getreiterd in verkiezingstijd. Zo werd hij neergezet als een seksverslaafde homoseksueel. Ook Liouba Kameneva, voorzitster van de jongerenbeweging BCD Youth in Wit-Rusland, beaamt de stelling. Haar partijgenoten werden geslagen en in de gevangenis opgesloten nadat zij op het centrale plein in Minsk hadden geprotesteerd tegen frauduleus verlopen presidentsverkiezingen. Ruslan Domenko, afgevaardigde van een jongerenbeweging uit Kazachstan, ziet een groot gebrek in de democratie van zijn land: “We zijn officieel democratisch georganiseerd, maar in de werkelijkheid heb ik nog nooit een stembiljet in handen gehad.” We concluderen dat vele ‘democratieën’ momenteel niet goed genoeg functioneren en dat fatsoen en moraal veelal ontbreken. Wat nu?

Victor Zhukovsky, professor aan de katholieke universiteit van Lviv en hoofredacteur van een Oekraïens christelijk tijdschrift, wijst een oorzaak van het probleem aan. De schuld aan het morele gebrek in de politiek ligt grotendeels bij onszelf, de burgers. Machiavelli zei het al: “Des te groter het morele besef in de maatschappij, des te groter het morele besef van de politici.” Onze persoonlijke moraliteit kan hersteld en gevormd worden, door het herstellen van de relatie tussen jouzelf en God. Vader Borys Gudziyak sluit zich daar van harte bij aan. Een orthodox gezegde bepleit dezelfde zaak: red jezelf en je zult duizenden om je heen redden. Stieneke van der Graaf, Provinciale Statenlid van de ChristenUnie inGroningen, pleit voor eenzelfde benadering. Zij benadrukt dat integriteit het kernwoord is in goede christelijke politiek. “Integriteit leidt tot vertrouwen, vertrouwen is het beginsel van goedwerkende moraliteit”, sluit Dmytro Pothekin aan, voorzitter van de European Strategy Group en een van de architecten van de Oranjerevolutie in Oekraïne. Ook Catalin Avramescu, persoonlijk adviseur van de Roemeense president, benadrukt dit: “Integriteit is van groot belang. Het is de belangrijkste plicht van politiek vertegenwoordigers om zich verre te houden van eigenbelang. Dit is de grootst mogelijke opgave.” Concluderend: veel van de schuld en de oplossing van het morele gebrek kunnen we vinden in ieder individu.

Wat voor rol heeft de staat eigenlijk? Moet de staat moraliteit bepleiten en moreel verantwoord  handelen? Zo ja, hoe? Leo van Doesburg, vertegenwoordiger van ECPM, richt zijn focus op menselijke waardigheid. De staat moet de menselijke waardigheid verdedigen zoals Jezus dat deed. Jezus zei: “Toen ik naakt was, heb je Me gekleed. Toen ik hongerig was, heb je Me gevoed.” De staat moet in dergelijke dingen het voortouw nemen, aldus Van Doesburg. Rob Nijhof, onderzoeker voor het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie, maakt een aanmerking: “Ieder budget dat de overheid bepaalt, is een moreel document.” De overheid laat met haar overheidsbestedingen een bepaald moreel patroon na. Het hoogste doel van het maken van een overheidsbudget is volgens Nijhoff rechtvaardigheid. Ook ondernemingen zijn verantwoord voor het nemen van moreel verantwoorde beslissingen. Jacques Bazen, (docent aan de Saxxion hogeschool en directeur van de stichting VOE) richt de focus op de drie P’s: people, profit en planet. Neemt een onderneming deze drie waarden tegelijkertijd in ogenschouw, dan handelt een onderneming verantwoord.

Olexandr Kurylenko, voorzitter van de CDUY, de jongerentak van de Oekraïense christendemocratische partij CDU, eindigt de conferentie met een waardevolle aansporing: “zeg altijd de waarheid en je zult nooit een vergissing maken, en onthoud: ethics are the esthetics of the soul!” Vladimir Plamadeala, ECPM en ECPYN bestuurslid, legt een laatste lijn richting de Bijbel: “doe in alles naar anderen, zoals je zou willen dat anderen je zouden behandelen.”

De lezingen en aansporingen vormen onze groep op een bijzondere manier. We mengen ons in debatten en discussies. We nemen deel aan workshops van Ihor Lubyanov, Jonathan van Tongeren en Koos van der Tang. We kijken film. Iedere nacht wordt er tot vroeg in de morgen nagepraat en worden feestjes gehouden. Vriendschappen ontstaan. We vergapen ons aan elkaars verschillende culturen en genieten van de Oekraïense gastvrijheid. Kilo’s en kilo’s voedsel verdwijnen in onze magen, we spoelen het eten ruim weg en slapen in heerlijke bedden. We verkennen de stad Lviv, bezoeken de aartsbisschop van de Oekraïens Grieks Katholieke kerk, de Karpaten en de lokale schaatsbaan. Een prachttijd. Alle volgende zomer scholen en winter scholen kunnen we je aanbevelen! Hou de website in de gaten: www.ecpyn.org.