Een schaap in wolfskleren, zo voel ik me. Ik realiseer me nu pas dat de rest van de 650 deelnemers van de Agrifirm Jongerendag een boerenbedrijf heeft of een agrarische opleiding doet. Ik niet. Sterker nog: ik sta als politiek historica en jurist-in-spe juist symbool voor ‘de politiek’ waartegen veel boeren zijn wezen protesteren. Waarom ik hier ben? Eigenlijk puur omdat ik nieuwsgierig ben naar wat mensen drijft en in gesprek wil met mensen wier beroep niet de mijne is. Ook al schijn ik over hen een mening te moeten hebben zonder met hen te hebben gesproken. Maar hoef ik niet in gesprek te gaan met mensen buiten ‘mijn straatje’?

Door Antrude Oudman

Toegespitst op ‘de politiek’: moeten politici alleen de drijfveren, behoeften en wensen weten van degenen die zij representeren? Als elke politicus een stukje samenleving vertegenwoordigt worden ieders belangen gerepresenteerd, geheel volgens art. 50 van de Grondwet: ‘De Staten-Generaal vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk’. Maar leidt die vorm van vertegenwoordiging niet tot ivoren partijtorens? Een ivoren toren betekent dat je jouw kiezers vertegenwoordigt, maar op te grote afstand staat van de samenleving om je te kunnen verplaatsen in de mensen die jij niet vertegenwoordigt maar waarop beleid ook invloed heeft.

Het is gemakkelijk in contact te komen met eigen kiezers, hun belangen te vertegenwoordigen en binnen afgesproken marges te polderen zodat de uitkomst nog kan worden ‘verkocht’. Het gesprek vindt plaats op het niveau van politici in onze vertegenwoordigende democratie. Kiezers die op één politicus stemmen denken niet exact hetzelfde en hebben evenmin exact dezelfde belangen. Elke politicus moet daardoor polderen met de eigen kiezers. Maar aangezien deze andersdenkenden op die politicus en partij hebben gestemd, is er iets dat bindt nog voor het gesprek is aangegaan. Politici moeten echter ook in gesprek gaan met kiezers van andere einden van het politieke spectrum die zij niet vertegenwoordigen. Dergelijke gesprekken leveren inzicht op in het ontstaan van verschillen en een breder inlevingsvermogen. Hierbij zijn ook ‘eigen’ kiezers gebaat omdat de politicus in kwestie de onderlinge verschillen beter begrijpt en waaruit deze voortkomen.

Verschillen an sich leveren geen verdeeldheid op. Pas wanneer er geen dialoog is met ‘de ander’, worden verschillen niet (meer) begrepen en ontstaat er verdeeldheid. En doordat in onze vertegenwoordigende democratie het parlement is verdeeld in partijen, ontstaan er gemakkelijk ivoren torens. Het volstaat niet de eigen kiezers te begrijpen. Ik pleit voor in gesprek gaan, voor luisteren naar andersdenkenden. En dat geldt ook voor burgers. Dus ik druk de gedachte ‘wat doe ik hier als niet-boer?’ weg en praat met gedreven (toekomstige) boeren. ‘Wat vond je van het programma?’ vraagt iemand. Ik zeg volmondig: ‘Interessant!’ Om dan te vertellen dat ik zelf geen boer ben of word, maar waarschijnlijk bij de overheid terecht kom. Ik verwacht wantrouwen, maar hij is niet van zijn à propos, zegt even enthousiast: ‘Dan is deze dag ook relevant!

Antrude Oudman is één van de deelnemers van de politieke training van PerspectieF.