AMSTERDAM - „Luister, luister, luister.” De boodschap van de vakbondsvoormannen van FNV, CNV en MHP is zaterdagmiddag vrijwel eensluidend. Over de hoofden van 200.000 demonstranten richten ze zich tot het kabinet, dat volgens hen niet naar „het volk” wenst te horen. Maar gezien de eerste reacties uit Den Haag staan ze met lege handen.

„Wij hebben de hoofdstad beheerst.” Zo luidt de reactie van een tevreden L. de Waal (FNV) na afloop van de massabijeenkomst. Werd een week geleden nog uitgegaan van 100.000 demonstranten, het werkelijke aantal was twee keer zo hoog.

Als reden om naar Amsterdam te komen, wordt bij navraag vaak niet eens de inhoud van de kabinetsplannen genoemd. „De arrogantie van sommige ministers, het feit dat minister Brinkhorst minachtend doet over de vakbeweging, dat zit ons dwars”, zo verwoordt een van de demonstranten het ongenoegen.

Minister Zalm heeft het gedaan met zijn opmerking dat hij zal zwaaien als de vakbonden op het Malieveld lopen. Als reactie daarop laat CNV-voorzitter D. Terpstra de demonstranten meerdere malen gezamenlijk de armen opsteken. Als teken van solidariteit en verbondenheid, tegen de in zijn ogen verwerpelijke sociale zelfredzaamheid die het kabinet voorstaat. Massaal gaan de armen de lucht in. „Daar word ik emotioneel van”, zegt de CNV’er later.

De vakbondsleiders benadrukken dat „Nederland wel degelijk snapt waar het om gaat. Maar het kabinet moet naar ons luisteren en niet alles alleen willen beslissen”, meent Terpstra.

De Waal bedankt onder luid gejuich het publiek. Hij roemt publiekelijk de aanwezige politici Bos (PvdA), Marijnissen (SP) en Halsema (GroenLinks) en de niet-aanwezige Rouvoet (CU) voor hun verzet tegen de kabinetsplannen. Een poging van presentatrice Angela Groothuis om de drie linkse politici bij de afsluiting op het podium te krijgen, stuit bij de organisatie op weerstand.

Niet alleen het Museumplein, dat ongeveer 125.000 mensen kan bevatten, staat vol. Ook de straten rondom het plein zijn verstopt met mensen met vlaggen en spandoeken. De ingang noord wordt in verband met de menigte enige tijd afgesloten. ’s Ochtends loopt een deel van het treinverkeer vanuit het noorden en het zuiden van het land in de war. Een onbekend aantal betogers kan daardoor de hoofdstad niet bereiken.

Het weer werkt ongetwijfeld in het voordeel van de vakbonden. Pas na de demonstratie, rond een uur of vier, valt een regenbuitje. De rest van dag is het droog en aangenaam weer. Uit alle hoeken van het land komen de betogers tegen de kabinetsplannen naar de hoofdstad. Veel actievoerders dragen spandoeken met teksten als ”Balkenende moet omver”. De demonstranten zijn bijna zonder uitzondering uitgedost met sjaaltjes, petjes of T-shirts van de vakbonden.

Onder de vele demonstranten bevindt zich ook een handjevol leden van de CU-jongerenorganisatie PerspectieF. Voorzitter Marcel Benard, die er zelf niet bij kon zijn, spreekt in een reactie van „een waardig protest.” Het besluit om mee doen heeft in eigen kring „best geleid tot enige discussie en kritiek”, maar hij heeft er zeker geen spijt van een afvaardiging te hebben gestuurd. De jongeren steunen de demonstranten in het verzet tegen de plannen „die de zwakkeren in de samenleving treffen.” Wel vindt Benard dat de partners nu om tafel moeten. „Wij nemen afstand van de plannen om estafetteacties te houden en vinden ook stakingen principieel onjuist.”

De Waal kondigt echter aan dat de acties verdergaan. En ook zal de mogelijkheid van een referendum tegen de afschaffing van het prepensioen op zijn praktische haalbaarheid worden getoetst. CNV’er Terpstra is zover nog niet. „Wij willen eerst even bezinning en bezien wat dit uitwerkt. We zijn heel terughoudend over de mogelijkheid van verdere acties”, zegt hij desgevraagd.
.
De massale betoging verloopt zonder enige wanklank, wat niet wil zeggen dat sommige teksten op spandoeken niet beledigend zijn voor sommige ministers. Politie en de gemeente zijn zaterdagmiddag „uitermate tevreden.” De politie verricht geen enkele arrestatie.

De NS heeft na afloop grote moeite de stroom demonstranten te verwerken. Het Centraal Station raakt overvol omdat veel mensen die in de ochtend vanaf een ander station waren gekomen nu via dit station teruggaan. Pas om acht uur trekt de politie zich terug van het Stationsplein.