Waar de andere workshops als ‘Handelsbarrières’ en ‘Armoedebestrijding vs. Economische groei’ al minstens een week vol zitten, is voor de workshop ´Godsdienst´ tot op het laatste moment nog plaats. Toch verzamelen een twintigtal mensen zich in de bovenzaal. De twee gespreksleiders van D66 en ChristenUnie hebben een lijst opgesteld met mogelijke zwaartepunten waar het Nederlandse beleid zich op zou moeten richten: het versterken van de civil society, onderwijs, vrouwenrechten, homo emancipatie, aidsbestrijding en malaria. De zaal wordt gevraagd welk onderwerp zij het belangrijkste vindt.

De vraag blijkt niet helemaal duidelijk, want er barst vooral een lange discussie los over het westerse perspectief waaruit deze punten zijn gesteld. Men moet eerst luisteren naar de stem op lokaal niveau, voordat er besloten kan worden waar het zwaartepunt moet komen te liggen. Bovendien maakt het ook nog uit in welke fase van ontwikkeling een land is, zijn de deelnemers van mening. De gespreksleiders hebben moeite om de zaal rustig te krijgen en te leiden naar de daadwerkelijke bedoeling van de workshop; een debat tussen Robert Heij van ChristenUnie en Robert Farla van D66.

Behoefte van lokale mensen

Heij, de voorzitter van PerspectieF, de jongerenorganisatie van ChristenUnie, voelt vooral een intrinsieke motivatie om mensen te helpen, zo leert de zaal. Ontwikkeling is naar zijn mening het helpen van mensen om een goede samenleving op te bouwen. Maar wel stelt hij dat we altijd voorzichtig moeten zijn dat we niet onze eigen waarden toepassen. Er moet altijd gekeken worden naar de behoefte van de lokale mensen.  Heij staat vandaag tegenover de liberaal Farla, momenteel de Internationaal Secretaris van D66. Hij is het roerend met Heij eens dat we onze normen en waarden thuis moeten laten. Alleen wordt hij niet door dezelfde motivatie gedreven als Heij. Farla wil juist uit een liberale overtuiging dat alle mensen dezelfde kansen krijgen om zich te ontplooien.

Nu de zaal weet wie ze voor zich hebben staan, is het tijd voor stelling 1: ‘Nederland moet doen waar ze goed in is, namelijk het steunen van homo-emancipatie en vrouwen die abortus willen.’

Heij staat alleen in de oppositie. Hij wil het belang van deze punten niet onderkennen, maar  bovenal niet onze normen en waarden opleggen. Die ontwikkeling moet juist vanaf het grassroot level  zelf geïnitieerd worden, zegt hij, dus zonder Westerse inmenging.

Niet de ogen sluiten voor religie

Op driekwart van de tijd, is het dan eindelijk tijd voor een stelling die zich direct richt op het onderwerp: ‘Nederlands geld mag niet besteed worden aan projecten waar religieuze organisaties bij betrokken zijn.’

Farla is het met deze stelling eens, want we moeten werken op basis van eigen gronduitgangspunten. Wel nuanceert hij zijn standpunt door te stellen dat we niet de ogen moeten sluiten voor de rol die religie speelt in ontwikkelingslanden. Heij stelt daarentegen dat ontwikkelingssamenwerking moet gaan om het helpen van mensen en om de effectiviteit van de hulp. Het evangeliseren valt hier compleet buiten. Daarbij maakt het hulpbehoevende mensen echt niet uit wie er komt, aldus Heij.

De conclusie lijkt te zijn dat iedereen een bepaalde overtuiging heeft en die op anderen probeert over te brengen. Of dit nu een humanistische of religieuze grondslag heeft. Maakt dat de hulp goed of slecht? Daar komen geen antwoorden op. Het bleek een debat waarbij het daadwerkelijke onderwerp onderbelicht bleef. Maar het leek er wel op dat D66 net iets meer met het evangeliseren van westerse normen en waarden bezig was dan dat ChristenUnie interesse had in het promoten van christelijk gedachtegoed.

Bovenstaand artikel verscheen op 20 september 2010 in Vice Versa, vakblad voor ontwikkelingssamenwerking  (zie ook deze link).