Er is echter nog genoeg te doen. Het kabinet heeft het thema milieu vrijwel geheel laten liggen, medisch-ethische vragen in de zorg bleven onbeantwoord en de AOW en hypotheekrenteaftrek zat in het taboe-hoekje.

Dat het kabinet feitelijk was uitgeregeerd, kan afgeleid worden uit het gegeven dat Rutte als staatssecretaris van onderwijs van mening was dat zijn werk erop zat, dat de bestuurlijke vernieuwing-agenda van De Graaf en Pechtold nauwelijks meer aangeraakt werd en dat het kabinet kiezervriendelijke cadeautjes begon uit te delen. Hoogervorst heeft een nieuw zorgstelsel geïntroduceerd en de Europa-discussie speelde nauwelijks meer een rol.

De komende tijd zal wat ons betreft de nadruk moeten liggen op de zaken die het kabinet heeft laten liggen. In de eerste plaats het milieu. Los van proefballonnetjes over kernenergie stelde de groene kant van de agenda van het kabinet nauwelijks iets voor. Het kabinet werkte zeer moeizaam toe naar een voorlopige beslissing over de snelweg door het Naardermeer en vragen over CO2-uitstoot bleven onbeantwoord. Ook de natuuragenda van het kabinet stelde niets voor. Daarom is het belangrijk dat een nieuw kabinet natuur, milieu en duurzame ontwikkeling een belangrijke plaats geeft.

In de tweede plaats is er op medisch-ethisch gebied te weinig gebeurd. Afgelopen week ontstond een discussie over de vraag of er een maximumbedrag moet komen voor behandelingen. Wanneer de kans op slagen van een behandeling te klein is en de kosten hoog, dan moet van een behandeling worden afgezien. In het huidige politieke klimaat zouden dergelijke vragen en die rondom euthanasie en de schrijnende problematiek met betrekking tot orgaandonoren onbeantwoord blijven. Het is spijtig dat de evaluatie van de abortuswet nu niet meer aan de orde komt.

De vraag naar de solidariteit tussen generaties, kortom de AOW-discussie, is vrijwel door geen enkele partij ter hand genomen. Alleen Wouter Bos durfde dit aan en werd vervolgens door partijgenoten teruggefloten. De komende tijd zal dit debat aangegaan moeten worden, waarbij ik de hoop koester dat rijke AOW'ers gaan meebetalen aan de torenhoge kosten die de AOW meebrengt. Het kabinet-Balkenende koos ervoor zijn vingers niet aan dit thema te branden.

Het kabinet heeft ook goed werk verricht. De soms harde maatregelen hebben geleid tot meer zelfstandige burgers en meer omzien naar elkaar. Er was echter terecht kritiek dat sociaal zwakken er zeer bekaaid vanaf kwamen. Voor gehandicapten was nauwelijks aandacht en voedselbanken schoten als paddestoelen uit de grond. Sinds het debacle rond de Europese grondwet werd het thema Europa niet meer besproken, terwijl juist op dit punt een rechte rug noodzakelijk is.

Kortom: Naast vele goede maatregelen heeft het kabinet sociale, morele en Europese vragen naast zich neer gelegd. De hervormingen zijn succesvol doorgevoerd en de politieke agenda was vrijwel uitgevoerd. Het kabinet is op het juiste moment gevallen.

Zie ook:

• reactie PerspectieF-lid in Nederlands Dagblad
• reactie F.A.J.T.H. Kalberg

Rogier Havelaar is voorzitter van PerspectieF, ChristenUnie jongeren.

Bron: Nederlands Dagblad