Het uitgangspunt van PerspectieF is dat het hoger onderwijs voor iedereen toegankelijk moet zijn en blijven. Financiële drempels zetten dit principiële uitgangspunt onder druk. Het klinkt sympathiek van Zijlstra door te zeggen dat de student per saldo geen gevolgen zal ondervinden van cumulatieve effecten bijvoorbeeld door de studieschuld van ouders of partner-toeslagen die verminderd worden. Hieruit blijken de individualistische liberale opvattingen ten aanzien van het individu. Gezinsomstandigheden zijn van invloed op de hoogte van de bijdrage die ouders kunnen leveren. Bovendien stelt Zijlstra dat een afgestudeerde HBO-er en WO-er per definitie goedbetaalde functies zullen gaan vervullen waardoor het terugbetalen van de lening geen problemen moet opleveren. Deze veronderstelling is niet feitelijk te onderbouwen en gaat uit van een aanname.

Studeren is een investering, absoluut. Maar Halbe Zijlstra gaat uit van een eenzijdige investering. Dit wetsvoorstel gaat niet concreet in op de wijze hoe de besparingen terugvloeien naar het onderwijs ter verbetering van de onderwijskwaliteit. De rekening wordt neergelegd bij de student. Kwaliteit, inzet en competenties van de studenten dienen het criterium te zijn voor de toegankelijkheid van het hoger onderwijs.

Wanneer er sprake is van een investering mogen er verwachtingen en eisen gesteld worden aan studenten. Maar voor PerspectieF zijn dat eisen wat betreft de inzet, niveau en competenties van studenten. PerspectieF is van mening dat bezuinigingen op zichzelf niet de oplossing zijn voor de problemen  in het hoger onderwijs, zoals het hoge aantal studenten dat afvalt, een tekort aan contacturen en financiering daarvan. PerspectieF is van mening dat er juist naar alternatieven moet worden gekeken voordat de rigoureuze bezuinigingen op het hoger onderwijs verder gestalte krijgen. Hierbij kan gedacht worden aan een andere invulling van het curriculum van het WO, door daadwerkelijk een andere invulling te geven aan de bachelor en de master zoals ze oorspronkelijk bedoeld waren. De bachelor moet een algemeen karakter krijgen opdat de student een weloverwogen en bewuste keuze kan maken voor de master. Daarnaast dient de algemene kennis toe te nemen in een steeds complexere wereld die multidisciplinaire kennis en vaardigheden vereist. Verder dient de propedeuse binnen een vooraf vastgestelde periode behaald te worden, wanneer daar niet aan voldaan wordt dient de student de opleiding te verlaten. Verder kan selectie aan de poort ervoor zorgen dat studenten niet automatisch toegelaten worden tot een studie. Vooraf dienen de studenten een motivatie te geven waarom ze aan de studie beginnen. De cijferlijst van het voortgezet onderwijs moet hierbij ook meegenomen worden.

De rekening van de crisis mag niet bij het hoger onderwijs gelegd worden. Studenten zijn de toekomst van het land, en krijgen al genoeg te maken met de gevolgen van de crises. Het bezitten van de juiste kwalificaties maakt een entree op de arbeidsmarkt gemakkelijker, en dat is juist nu van groot belang.

Iedereen moet de komende periode inleveren, daarom is het rechtvaardig om ook van de student wat te verwachten. Maar het is de vraag of dat door middel van financiële barrières moet. PerspectieF stelt voor om dat niet in de vorm van boetes en het hanteren van instellingstarieven maar in de vorm van motivatie en studieresultaten.

Het hogeronderwijsstelsel dient op een duurzame manier toekomstbestendig te zijn. Daarin heeft Halbe Zijlstra gelijk, maar de weg daar naartoe zal juist het omgekeerde effect als eindresultaat hebben.

PerspectieF roept dan ook de politiek op om kritisch te zijn tegenover dit wetsvoorstel en zorg te dragen voor de toegankelijkheid van het hoger onderwijs in Nederland.

Werkgroep Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Als je meer informatie over onze werkgroep  wilt, dan kun je contact opnemen met de voorzitster van deze werkgroep, Femke van de Kolk, via onderwijs@perspectief.nu.