De boete is een kwalijke zaak omdat ze ook met terugwerkende kracht ingezet gaat worden. Wel heeft staatssecretaris Zijlstra (VVD) gisteren bekend gemaakt dat hij de boete pas in collegejaar 2012/2013 in wil voeren, een nobele handreiking van de staatssecretaris. PerspectieF heeft echter nog wel principiële bezwaren tegen de langstudeerboete. Voorzitter Robert Heij: “door de boete zullen studenten minder geneigd zijn zich te ontplooien door diverse nevenactiviteiten als besturen, eigen bedrijfjes of vrijwilligerswerk. Juist deze activiteiten zorgen ervoor dat de Nederlandse student meer is dan alleen zijn studie”. Juist om die reden heeft PerspectieF eind vorig jaar gepleit voor certificering van nevenactiviteiten, zodat als de langstudeerboete wordt ingevoerd, deze groep voor de duur van hun certificering ontzien kan worden.

In het regeerakkoord ontbreekt een duidelijke visie van de staatssecretaris. De aangekondigde maatregelen staan op gespannen voet met de ambitie om de kenniseconomie van Nederland naar een hoger niveau te tillen. Wanneer Nederland in de toekomst weer bij de top wil horen, zal er juist een kwalitatieve investering binnen het onderwijs moeten plaatsvinden. Onderwijs is de weg naar succes.

Door enkel naar de financiële kant van het onderwijs te kijken, wordt voorbijgegaan aan constructieve en structurele lange-termijnverbeteringen voor het hoger onderwijs. De kaasschaafmethode, die staatssecretaris Zijlstra hanteert heeft geen kwaliteitsverbetering tot gevolg, terwijl studenten juist gebaat zijn bij goed kwalitatief onderwijs en onderzoek. Enerzijds pleit PerspectieF voor kwaliteitsverbeteringen binnen het onderwijs, waardoor Nederland weer in de internationale top-5 komt te staan. Wanneer het curriculum wordt ingericht door bijvoorbeeld de bachelor een meer algemeen vormend karakter te geven, kunnen studenten een weloverwogen kozen maken voor een (specialistische)master. Hierdoor zal de uitval van studenten beperkt worden en de kwaliteit en de kennis toenemen.

Anderzijds mag van de studenten ook wat verwacht worden, niet in de vorm van een boete maar in de vorm van motivatie en studieresultaten. Dat kan onder andere worden bereikt door selectie aan de poort en strengere handhaving voor de tijdstermijn waarbinnen de propedeuse gehaald moet worden. Excellente studenten moeten worden beloond en er moet de mogelijkheid zijn om deel te nemen aan honoursprogramma’s in het binnen- en buitenland. Talent moet gekoesterd worden, voordat het talent het heil elders zoekt.

Wanneer dan blijkt dat studenten zonder een duidelijke aantoonbare reden studievertraging oplopen, dan mogen daar consequenties aan verbonden worden, mits deze bij aanvang van de studie bekend zijn, zodat een student weet waar hij/zij aan toe is. Financiële barrières om te gaan studeren dienen voorkomen te worden. Studeren moet voor iedereen toegankelijk te zijn, ook financieel. Kennis is het criterium, niet de financiën.