De ChristenUnie ziet meer dan genoeg redenen om haar leden op te roepen op 1 juni tegen de Europese Grondwet te stemmen. Maar volgens Simcha Looijen is het ‘nee’ van de CU ongenuanceerd. Dit schrijft de hoofdredacteur van Perspex in het christelijk opinieblad CV-Koers.

In christelijke kring heerst al langer argwaan richting Europa. De tijd dat men de EU zag als het beest met de zeven hoofden uit Openbaring is grotendeels voorbij, maar bij veel christenen leeft nog steeds twijfel. Zo ook bij de ChristenUnie. Hoewel de partij erkent dat er naast negatieve ook positieve kanten zitten aan de Grondwet, roept zij toch op om tegen te stemmen. Volgens de Unie zijn de bezwaren vele, ook al zijn ze niet zomaar in een paar regels samen te vatten. De belangrijkste zijn dat Nederland minder te zeggen krijgt, dat er in het verdrag geen verwijzing is naar de christelijke identiteit van Europa en dat de Grondwet té veel vaagheid biedt op té veel punten. Positieve punten ziet de partij ook: de nationale staten behouden hun vetorecht over de meerjarenbegroting en er komt een einde aan de onoverzichtelijkheid van de vele Europese verdragen. De baten wegen echter niet op tegen de kosten, meent de ChristenUnie. En dus is het credo: ‘Stem tegen!’

Partij

Maar niet iedereen binnen de ChristenUnie kan zich vinden in dat negatieve stemadvies. Sander Huisman, student internationale betrekkingen, diende op het laatste partijcongres een motie in waarin hij opriep om toch een positief stemadvies te geven. Huisman legt uit: ,,Er zijn veel praktische voordelen aan de Grondwet. Het is grotendeels een bundeling van bestaande akkoorden. Daarnaast worden er ook artikelen toegevoegd. Daardoor zal de besluitvorming een stuk transparanter en duidelijker zijn. De nationale parlementen krijgen veel meer zeggenschap en kunnen oordelen over voorstellen van de Europese Commissie. Ook komt er eindelijk duidelijkheid over de vraag waar Europa wel en niet over gaat. De bevoegdheden zijn dus veel duidelijker.’’

Zoals te verwachten viel, werd de motie van Huisman met een grote meerderheid verworpen. Huisman kreeg van een groot aantal mensen, waaronder André Rouvoet, het compliment dat hij ook de positieve kant van de Grondwet wilde laten zien – maar zijn argumenten wogen voor de partij niet zwaar genoeg.

Ook buiten de ChristenUnie is er kritiek op de visie van de partij, onder meer van Jan Willem Sap, universitair hoofddocent Staatsrecht en Europees recht aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij stelt ronduit dat de partij een negatief populisme als dat van Wilders in de hand werkt. Hoewel hij veel respect heeft voor Rouvoet c.s., vindt hij hun keuze onbegrijpelijk. ,,Ik vind het niet passen bij de mensen die de partij vertegenwoordigen. Rouvoet en Van Middelkoop horen bij de beste parlementariërs die we hebben. Een tijdje geleden zei ChristenUnie-europarlementariër Hans Blokland nog dat er sprake is van een Europese overheid. Dan moet je ook zorgen dat die overheid goed kan functioneren. Wie A zegt, moet ook B zeggen. Het kan toch niet zo zijn dat een eiland als Malta met driehonderdduizend inwoners de hele besluitvorming zou kunnen lamleggen. Van dat model stappen we nu grotendeels af, omdat we op een aantal terreinen overgaan van vetorecht naar gekwalificeerde meerderheid. Als die Grondwet niet wordt aangenomen, ontstaat er bestuurlijke chaos. Dit is een typisch Nederlandse opstelling. De ChristenUnie heeft echt een tunnelvisie. Iedereen heeft bezwaren, maar dat is toch geen reden om de bevolking op te roepen om tegen te stemmen?’’

Het CDA heeft ook zo z’n bewaren tegen de Grondwet, maar die vallen bij de partij niet ten negatieve uit. De christen-democraten zijn voorstander van het constitutionele verdrag en Tweede-Kamerlid Jan Jacob van Dijk kan de insteek van zijn collega’s bij de ChristenUnie niet begrijpen. ,,Ik zal niet zeggen, zoals minister Donner, dat er oorlog uitbreekt wanneer deze Grondwet niet wordt aangenomen, maar het werkt wel destructief. Het is echt onzin dat de ChristenUnie zegt dat we de kant opgaan van een federale staat.’’ Wel stelt Van Dijk dat er ook punten zijn die hij liever anders had gezien in de Grondwet. ,,Ik had er ook liever een verwijzing naar de christelijke grondslag in gehad, maar ik kan er ook wel mee leven als die er niet in staat. Er staat bijvoorbeeld wel weer in dat Europa de dialoog met de kerken moet aangaan. Dat staat niet in onze eigen grondwet.’’

Grond

Heeft de ChristenUnie dan geen gronden om tegen te zijn? Zeker wel. De partij heeft met haar bezwaren wel degelijk een punt, maar haar argumentatie is te eenzijdig. Te veel wordt er vanuit één kant gehamerd op de negatieve aspecten van de Grondwet, terwijl de partij uiteindelijk niet ontkent dat er ook veel positieve aspecten aan het verdrag zitten. Illustratief is de gemakzuchtige opmerking die volgde toen het verwijt kwam dat een campagnefolder veel te eenzijdig was: ,,Campagnefolders zijn altijd wat kort door de bocht.’’

Het is aan de kiezer om te bepalen of de Grondwet meer kwaads dan goeds in de hand zal werken, maar een gemakkelijk ‘nee’ doet geen recht aan het verdrag. Sander Huisman: ,,Het gaat hier om een compromis van 25 lidstaten. Dan kun je niet verwachten dat iedereen het overal mee eens zal zijn. Er worden een aantal concrete zaken voorgesteld om tot één gemeenschappelijke aanpak komen. Natuurlijk zijn daarin ook slechte punten te noemen. Die ik heb ik ook aangegeven in mijn motie. De mening van de ChristenUnie is echter alleen maar negatief. Inmiddels ligt er ook een document van het Wetenschappelijk Instituut van de partij dat veel genuanceerder is, maar dat is nu pas verschenen.’’

Simcha Looijen is stagiair bij CV·Koers en betrokken bij PerspectieF, de jongerenafdeling van de ChristenUnie.