PerspectieF in de Palestijnse gebieden

maandag 14 november 2005 01:20

PerspectieF-er Simcha Looijen brengt samen met een aantal andere politieke jongerenorganisaties een bezoek aan Israel en de Palestijnse gebieden. Op zijn speciale weblog zal hij beschrijven en filosoferen over zijn ontmoeting met Hamas, de Muur en Jeruzalem.

Deze week Simcha Looijen vanuit Israël!

Dinsdag 15 november

Deze dag brengen we vooral door met gesprekken. We vertrekken 's ochtends vanuit ons hotel in Jeruzalem richting de Knesset en hebben een aantal gesprekken met parlementariers. Voordat ik de Knesset in mag moet ik echter een kwartier wachten, samen met mijn goede vriend van Dwars, Robert. Het lijkt of er iets niet klopt, maar uiteindelijk mag ik toch door lopen. Op het vliegveld werd ik er ook al uitgepikt. Ze moeten altijd mij hebben. Maar goed, we spreken een parlementslid van een Arabische Partij. Deze komt vooral op voor de Arabieren, die volgens hen gediscrimineerd worden. Ons tweede gesprek is met een parlementslid van Shinui, een centrum-partij. Het gesprek verloopt erg emotioneel. Iemand van de groep brengt het probleem van de vluchtelingen ter sprake. Ze voelt zich persoonlijk aangevallen en het gesprek verloopt erg emotioneel. Aan het einde wordt alles uitgepraat, maar leuk is anders.

's Middags hebben we een gesprek met een echte religieuze kolonist. Er zijn eigenlijk twee groepen kolonisten kort door de bocht gezegd. De ene groep zijn de economische settlers, die vanwege de financiele voordelen op de Westbank gaan wonen. Dit is zo'n 80% van het geheel. De andere 20% gaan echt vanwege ideologische en religueze redenen daar wonen. Zo is het ook met onze gast. Hij gelooft dat God het hele land Israel heeft gegeven aan de Joden en wil liever vandaag dan morgen van de Arabieren af. Dat eerste kan ik begrijpen, maar ik ben het er niet mee eens. Alleen al op theologisch vlak blijven een aantal vragen voor mij persoonlijk nog onbeantwoord. Hoe geldig is deze belofte vandaag de dag nog? Daarnaast beloofde God dat hij het land aan het volk van Israel zou geven, wanneer ze hem zouden volgen. De meeste inwoners van Israel zijn tegenwoordig seculier. Ik ben er niet uit voor mezelf. Het sterkste argument is echter dat er gewoon 3,5 miljoen Palestijnen wonen op de Westbank die daar blijven en die je niet kan wegsturen. Boven alles geloof ik dat het hoogste gebod dat Jezus was om God lief te hebben boven alles, en je naaste als je zelf. Als de setller op een gegeven moment eerlijk toegeeft dat hij een racist is en dat maakt zijn verhaal er niet sterker op. Binnen de groep heeft hij niemand overtuigd van zijn gelijk.

De onderhandelingen gaan 's avonds ook weer heftig van start. Het is pittig, maar wij doen er tenminste geen vijftig jaar over. Zo spreken we af dat de oude stad van Jeruzalem onder een gemeenschappelijk Palestijns-Israelisch beheer moet komen, de schending van mensenrechten moet stoppen en we vinden dat Arabische staten hun verantwoordelijkheid moeten nemen wat betreft de vluchtelingen die hun land wonen. Een terugkeer naar Israel zou geen oplossing zijn. Grotendeels kan ik me er goed in vinden. Ik heb het idee dat mijn vrienden van de SP en GroenLinks meer concessies doen, maar dat zeg ik maar niet tegen ze. We komen er nog niet helemaal uit. De groep wil een opmerking dat er eventueel sancties tegen Israel zouden moeten volgen, als zij de resoluties van de Veiligheidsraad niet naleeft en de uitspraak van het Vredeshof in Den Haag. Daar ben ik absoluut tegen, maar als het niet anders kan, moet er maar een noot worden opgenomen waarin ik aangeef dat ik hier een afwijkende mening heb. Morgen gaan we terug naar Nederland, dus het statement zal in het vliegtuig waarschijnlijk definitief moeten worden.

Ik heb het overigens nog niet genoemd, maar de groep waar we mee zijn is erg leuk. De gesprekken zijn soms erg fel, maar het criteria is dat je achteraf altijd met elkaar een biertje kan drinken. Tot nu toe gaat dat perfect. Als laatste ook een aantal foto's met dank aan onze reisbegeleider Laurens. Je ziet me onder andere voor het graf van Arafat en in gesprek met studenten.

Maandag 14 november

Daar ben ik weer. De eerste dagen van de reis zijn we heel veel in Palestina geweest, maar nu brengen we vooral door in Israel. In de ochtend gaan we onder leiding van een Joodse gids een aantal (van oorsprong) Arabische dorpen bekijken. Tenminste, wat er nog van over is. Tijdens de oorlogen in 1948 en 1967 zijn veel bewoners gevlucht en zijn niet teruggekeerd of hebben geen toestemming daarvoor gekregen.

's Middags gaan we naar Tel Aviv en het vlakbij gelegen Jaffo. Daar krijgen we een rondleiding van een gids door het Arabisch gedeelte van de stad, maar omdat hij nogal laat is, hebben we haast. Hij vertelt een hoop niet interessante dingen (vind ik dan) en doet dat zo uitgebreid dat onze gids Rada aardig nerveus wordt, omdat we op twee uur een bezoek brengen aan de Universiteit van Tel Aviv. Daar hebben we een afspraak met een aantal Israelische studenten, die erg politiek georientierd zijn. Er blijkt een groep van zo'n twintig man aanwezig te zijn en we brengen twee uur door pratend op het grasveld. De Israelische politiek zelf is erg verdeeld en dat maakt de gesprekken wel boeiend. Ik spreek een paar studenten van de Communistische Partij. Deze zouden graag zien dat Israel zich terugtrekt uit de Westbank en willen optreden tegen de discriminatie van de in Israel wonende Arabieren. Van Likud, de partij van Sharon, moeten ze niet veel weten. Hij wil wel vrede, maar dan alleen op zijn voorwaarden. Daarnaast is hij volgens hen niet echt ideologisch, maar ook sterk pragmatisch. Interessant is dat de Arbeiderspartij, de tweede partij van het land, afgelopen week een nieuwe leider heeft gekozen, Peretz genaamd. Hij zou graag willen samenwerken met de Arabische partijen in de Knesset en heeft bovendien zelf zijn wortels in een Noord-Afrikaans land (Marokko). Beide zaken zijn redelijk revolutionair. Joden met een Arabische achtergrond worden worden in Israel vaak nog achtergesteld. Hoewel de meeste studenten links zijn, komt ook de rechterkant aan bod. We spreken met iemand die alle Palestijnen het liefst naar Jordanie zag gaan, maar door zijn gladde manier van debateren is er niet echt grip op te krijgen.

Als groep gaan we 's Avonds werken aan het statement, waarmee UPC aan het einde van de reis wil komen. We besluiten echter eerst te gaan eten, maar omdat iets verderop de Amerikaanse onderhandelaar Wiliam Burns wordt uitgezwaaid, moeten we erg lang wachten op het eten. Hij heeft kennelijk voorrang. Onder begeleiding van Amerikaanse liederen eet ik rond een uur of tien het laatste stukje van mijn biefstuk op. Daarna gaan voor ons de ' onderhandelingen' uiteen. We hebben het over de nieuwe generatie. Daar komen we snel uit. We vinden allemaal dat zij niet de slachtoffer van het conflict mogen worden. Ergens is het het intrappen van een open deur, maar wel goed om te noemen. Waneer de settlement aan bod komen, wordt het een stuk lastiger. We zijn het er allen over eens dat deze niet verder mogen worden uitgebreid, maar de discussie of setllement op de Westbank beschermd mogen worden, loopt een stuk stroefer. Ik ben absoluut voor, maar anderen zijn bang dat ze hiermee aangeven dat de setlements legaal zijn. Uiteindelijk krijg ik mijn punt er in. Overigens kan het geen kwaad om op te merken dat het statement uiteindelijk op persoonlijke titel is, en niet namens PerspectieF, al komen onze meningen grotendeels wel overeen. Ook de andere jongeren spreken uiteindelijk voor zichzelf en niet voor hun jongerenorganisaties.

Zondag 13 november

Zoals je zult zien, heb ik vandaag gewoon meegedaan met het programma. Ik heb hier over nagedacht en zal op een andere manier aandacht geven aan de zondag. Het programma zit behoorlijk vol (met ook boeiende dingen), en ik wil er geen principekwestie van maken. Dat is het voor mij ook niet.

Deze ochtend bezoeken we het Truman Instituut aan de Hebreeuwse Universiteit. Voor de eerste keer krijgen we eindelijk de Israelische kant van het probleem te zien. We praten met een aantal (Joodse en Palestijnse) professoren. Na twee uur zijn we nog lang niet uitgepraat. We praten over Syrie, het Israelische leger, de geschiedenis van Israel en krijgen te zien hoe alles met alles samenhangt hier in het Midden-Oosten.

Daarna bezoeken we Betselem, een Israelische mensenrechtenorganisatie die werkt in de Palestijnse gebieden. Zij willen zich uitsluitend baseren op feiten en proberen die ook aan te dragen om aan het Israelische publiek te laten zien. Kort door de bocht gezegd denken veel mensen dat elke Palestijn een potentieele terrorist is. Andersom is het niet minder en zolang beide groepen langs elkaar heen leven, zal dat zo blijven. Nog iets later gaan we weer door en krijgen een rondleiding langs een aantal nederzettingen in de bezette gebieden. Onze gids is een uit Mexico afkomstige vrouw, die tot het jodendom is bekeerd, die anderhalf jaar geleden naar Israel is gekomen, om te strijden tegen de bezetting. Helaas heeft ze een hoog Dolle-Mina-gehalte en brengt haar verhaal erg emotioneel. Dat werkt bij mij averechts. We krijgen een rondrit door één van de Joodse nederzettingen op de westelijke Jordaanoever, maar het is meer aapjes-kijken, zoals iemand later zegt.

's Avonds wordt het pas echt boeiend. Aan het einde van de reis wil United Civilans for Peace met een verklaring komen waar alle politieke jongerenorganisaties zich in kunnen vinden. Dat gaat heel moeilijk worden. De discussie zijn behoorlijk heftig en emotioneel en we hebben al bijna twee uur nodig om te discussieren hoe we het gaan doen, laat staan wat voor standpunt we gaan innemen. Ik had verwacht dat ik het meest dwars zou liggen, maar dat valt de eerste vergaderingen nog mee. Men lijkt groepsbreed verdeeld over wat de politieke oplossing zou moeten zijn. Op een gegeven moment zitten we in de lobby van het hotel met acht man echt tegen elkaar te schreeuwen. De mensen van UCP fronsen hun wenkbrauwen behoorlijk, maar we leggen uit dat het altijd zo gaat,.

Waar de groep het wel over eens is, is dat het programma tot nu toe behoorlijk eenzijdig is. Zo zouden we vandaag een gesprek hebben met een Joodse kolonist, in plaats van alleen maar horen van anderen wat zij vinden. Helaas ging dit niet door. Dit laatste is overigens de organisatie niet te verwijten. We kaarten het aan en ze beloven dat ze hun best zullen doen.

Zaterdag 12 november

Op zaterdag gaan we naar Hebron. In de ochtend bezoeken we de organisatie Theater Day Productions, een organisatie die door middel van toneel werkt met Palestijnse kinderen. We praten met een aantal mensen, maar het gaat een beetje langs me heen, omdat ik het minder boeiend vindt, maar ook omdat het hoofd volzit met dingen om over na te denken. Vervolgens krijgen we een toneelstuk te zien. Ook dat gaat deels langs me heen, omdat het in het Arabisch is. Gelukkig zijn de spelers behoorlijk expressief, dus dat maakt het dat het nog wel redelijk te volgen is.

In de middag bezoeken we het centrum van Hebron. Op onze weg er naar toe zien we in de plaatselijke sjouk zien we de lokale delicatese, een kamelenhoofd, aan een grote haak hangen. Ik ga er vrolijk mee op de foto. Daarna gaan we verder. In het centrum van Hebron wonen 400 kolonisten, beschermd door een nog grotere groep soldaten. Daar hebben veel Palestijnen voor moeten wijken en de situatie is enigszins bizar. Op een gegeven moment staan we op een dak van een Palestijnse famillie, waarop we door 3 kanten zijn omringd door Israelische wachtposten. Waar ik me wel over opwindt is het verhaal van een Palestijnse man, die beweerd dat de Joden en Palestijnen in Hebron tot 1948 (onstaan Israel) altijd met elkaar in vrede hebben samengeleefd en dat het zionisme voor een scheuring heeft gezorgd. Toevallig weet ik dat er in 1929 al een grote massamoord op 70 Joden heeft plaatsgevonden. Ik wil hem er mee confronteren, maar voordat ik die kans krijg zijn we al weer verder op weg. Dat je onrecht wordt aangedaan, oké, maar lul niet.

Daarna bezoeken we het graf van de aardsvader. Het verhaal gaat (dus niet) dat hier Abraham, Izaak en Jacob zijn begraven. Het is een heilige plaats voor Joden en Moslims, dus de ene kant van het gebouw is een moskee en de andere kant is een synagoge. Vanuit de moskee kunnen we een Joodse jong zien staan bidden. Een kruispunt van religies, maar toch zo gescheiden. In dezelfde moskee heeft Joodse kolonist (Baruch Goldstein) tien jaar geleden 29 Palestijnen doodgeschoten. De kogelgaten zijn nog te zien. Ook dat moet gezegd worden.

's Avonds hebben we een gesprek met Frans Makken, zeg maar de Nederlandse ambassadeur voor de Palestijnse gebieden, maar het heeft een andere naam, omdat Palestina geen onafhankelijke staat is. Hij belicht het conflict meer van de Palestijnse gebieden. We krijgen een discussie of de Muur echt veiligheid biedt. Ik vind van wel, hij denkt dat een Palestijnse jongen er zo over heen kan klimmen. We worden het niet eens.

Vrijdag 11 november

's Nachts word ik wakker, omdat ik denk dat ik een speelgoedpistool hoor afgaan. In de ochtend hoor ik dat er echt geschoten is. De precieze reden is niet bekend. Deze dag geeft heel veel gemengde gevoelens. Voordat we vertrekken doen we nog een poging om naar het graf van Arafat te gaan. We lopen rond als een stel toeristen. We maken foto's en ik poseer vrolijk voor het graf. In de ochtend brengen we een bezoek aan een onderwijsprogramma in Betlehem. Dit is een Palestijnse groep die staat voor niet-gewelddadig verzet. Hier kan ik me veel meer in vinden dan in het gesprek van gisteren. Helaas krijgen we ook een heel ander beeld als we verder gaan. We stuiten op een groep gemaskerde, schreeuwende Palestijnen, die met geweren en messen lopen rond te zwaaien. Eerst wil ik een foto maken, maar het toeristische gevoel valt al snel weg als we er langs lopen. Met mijn Joodse naam en uiterlijk (volgens een aantal mensen heb ik dat) voel ik me toch niet helemaal op m'n gemak. Gelukkig gaat alles goed. Ze willen alleen maar dat alle winkels dicht gaan, omdat ze een periode van rouw willen voor de slachtoffers van de aanslagen in Amman.

Plek waar Jezus volgens de traditie is geboren

Die ochtend bezoeken we ook nog de kerk waar Jezus geboren zou zijn. Daar heb ik helemaal niks mee, maar als toeristische atractie is het nog enigszins leuk. Daarna begeven we ons richting een stuk van de Muur. We belanden bij een vrouw, wiens huis aan drie kanten is geisolleerd door de Muur. Ze is radeloos, want kan nauwelijks een kant op. Absurd beleid. Toch vind ik het lastig aan de hand hiervan algemene uitspraken te doen. Ik zie zeker wel het nut van de Muur in om Israel te beschermen. Er zou alleen wel meer rekening gehouden moeten worden met de Palestijnen en de muur mag slechts een

tijdelijke oplossing zijn. Wil er vrede komen, dan zouden de nederzetting op de wat langere termijn in principe (grotendeels) moeten verdwijnen. De dag gaat verder en we brengen nog een bezoek aan een vluchtelingenkamp, waar we fijn foto's maken van stenengooiende Palestijnen. Dat mocht naar zo'n dag niet ontbreken. Ze gooien naar een bewakingstoren bij de muur. Na een tijdje zijn de Israeli het kennelijk zat en zetten traangas in. Je zit er bijna bij en kijkt ernaar. Ook hebben we nog een barbecue met Palestijnse christenen. Hun positie is ook heel boeiend, maar misschien bewaar ik dat voor later.

Je zou bijna vergeten dat er ook nog andere politieke jongeren zijn als je dit zo leest. Die zijn er echter wel. 's Avonds barst de discussie heftig los. Aan het eind van de week wil de UCP met een soort eindverklaring komen waar een ieder zich in kan vinden. Dat gaat nog knap lastig worden, denk ik. Ik zie fouten die in Israel maakt en wil ze daar op aanspreken, maar wil niet eenzijdig zijn, omdat ook de Palestijnen/Arabieren (heel) veel te verwijten valt. Daar zit toch een groot verschil met veel andere politieke jongerenorganisaties die er toch heel anders over denken, misschien uitgezonderd het CDJA. Het verst gaat de SP hierin. Daar lijkt het soms wel of Israel alles te verwijten valt. Ze spelen wat betreft dat hier ook een thuiswedstrijd, omdat ze overal in hun mening bevestigd worden. Stenengooiende jongeren; Israel heeft daar het klimaat voor gesmeed, aanslagplegende Palestijnen; Israel is begonnen. Maar goed, de discussie barst dus heftig los over de Muur en het recht op terugkeer van de vluchtelingen. Het is soms zoeken naar de juiste argumenten. Ik weet veel (vind ik zelf tenminste), maar je hebt ook niet alle feiten of antwoorden direct paraat en wilt wel eerlijk blijven. Daar komt bij dat er zoveel kanten aan het verhaal zitten en dat maakt het geheel er niet simpeler op.

Donderdag 10 november

Vandaag is het Sint-Maarten, bedenk ik terwijl ik begin te schrijven. Tot zover dit nutteloze detail. Ik word wakker in Oost-Jeruzalem. Samen met Robert van Dwars (GroenLinks) deel ik een kamer. Vanacht zijn we aangekomen in Tel Aviv en kwamen rond 4.00 uur 's nachts aan in ons hotel. Rond 11 uur zijn we wakker en na het ontbijt begeven we ons richting Berzet, een universiteit in de Palestijnse gebieden. Deze school is lange tijd door Israel afgesloten, maar draait intussen weer. Ik verwacht iets heel anders, maar stuit op een hele mooie school, midden op een heuveltop met veel groen.

We krijgen een uitleg over de situatie op de school, maar voor de leesbaarheid sla ik dat hier toch maar over. We hebben een gesprek met een aantal studentenvertegenwoordigers. Op de universiteit zitten verschillende fracties, die ook in het Palestijnse politieke leven terug te vinden zijn, zoals Fatah (partij van Abu Mazen) en de Communistische Partij.

Er zit ook een vertegenwoordiger bij van de Hamas en bij het vragen stellen, blijkt dat ik de knuppel in het hoenderhok heb gegooid (krijg ik achteraf te horen) door te vragen hoe anderen kunnen samenwerken met een partij als Hamas, die zelfmoordenaanslagen uitvoert. Het blijkt dat de meeste andere studenten er veel begrip voor hebben of er zelfs achterstaan. De discussie tussen de Nederlanders en Palestijnen loopt hierdoor nogal hoog op. Dat gezegd hebbende zou ik het kunnen laten bij de beschrijving hoe slecht de Palestijnen zijn, maar dat zou ook geen recht doen aan de situatie.Wat me ook opvalt is de hopeloosheid van de studenten, omdat ze geen enkele keus hebben. Vanwege het Israelische beleid kunnen ze vaak geen kant op en dit werkt aanslagen wel in de hand. Hoe sterk je ook afkeurt, het enge is dat je de gedachtengang kan begrijpen.

's Avonds vertrekken we naar Rammalah en willen nog kijken bij het graf van Arafat. Helaas mogen we het terrein niet op, omdat 1 van de slachtoffers van de aanslag in Amman wordt begraven.

Reageren kan via perspex@perspectief.nu

Eerder in het bestuurslog: