Daarnaast ook een hele interessante vraag, want ook in de christelijke wereld is er nog een hoop te bereiken op dit gebied. De term duurzaamheid is het afgelopen decennium aan erosie onderhevig geweest en afgebrokkeld tot containerbegrip waar alles onder geschoven kan worden. Daarom is het goed dit begrip te bekijken in het licht van de Schepping en de opdracht die wij als christenen hebben meegekregen de aarde te onderhouden en te bewerken. Niet alleen onderhouden (duurzaamheid), maar ook niet alleen bewerken (economie). Een balans dus.

Minister en vicepremier Maxime Verhagen was één van de grote sprekers op het congres. Bijzonder, omdat hij niet alleen lid is van het kabinet, maar ook binnen het CDA door sommigen als partijleider wordt gezien. Hoe zou hij vanuit de christendemocratische visie naar rentmeesterschap kijken? Om een lang verhaal kort samen te vatten: biomassa en kernenergie zijn vormen van duurzame energie en de GreenDeal (samenwerking tussen overheid en samenleving om samenleving te verduurzamen) is een goed idee, maar het initiatief zal voornamelijk uit de samenleving moeten komen. Een dergelijke opstelling baart mij zorgen.

Als we kijken naar de afgelopen eeuw, dan zien we dat Nederland momenteel tien keer meer energie verbruikt dan in 1900. En als de trend zich doorzet, zal dit komende jaren alleen maar verder stijgen. Daarnaast zien we dat in opkomende landen als China, Brazilië, Rusland en India het energieverbruik ook alleen maar toeneemt. Omdat onze economieën volledig in het teken staan van financieel gewin, draait die motor op volle toeren, en is duurzaamheid iets wat pas daarna om de hoek komt kijken.

Maar als we onze taak als christenen en rentmeesters over deze wereld echt serieus willen oppakken, zullen we uit het paradigma van onze wereldeconomie moeten stappen. Onze omgang met de aarde dient er dan een te zijn waarbij wij leven van de rente die de schepping ons geeft, zonder dat we het kapitaal onnodig vernietigen. Maar kan je de burger kwalijk nemen dat hij in de schappen niet-duurzame producten koopt? Weet de gemiddelde Nederlander wel hoeveel transport zijn product nodig heeft gehad? En of zijn product wel eerlijk geproduceerd is, met oog voor mensenrechten?

Hierin ligt een grote taak voor de overheid en het bedrijfsleven. Samen zullen zij moeten werken aan de informatievoorziening die de burger kennis geeft over zijn product. Ook zal de overheid strakkere kaders moeten stellen in de regelgeving, zodat de kosten van externe effecten als milieubelasting verdisconteerd worden in de productprijs. Ook moet de overheid haar eigen beleid strak om duurzaam in te kopen strak handhaven, om daarmee een signaal af te geven aan de samenleving en het bedrijfsleven.

Is dit een wenselijke weg? Misschien niet, want het zou natuurlijk het mooist zijn als de initiatieven uit de samenleving komen. Alleen is het kortzichtig van onder andere Verhagen te denken dat we in deze tijd nog verder komen met alleen bewustwording. Het probleem is inmiddels al zo groot, dat nu snelle stappen genomen moeten worden, willen we niet de eindigheid van onze fossiele brandstoffen ervaren.

Net zoals dat veiligheid een verantwoordelijkheid is van de overheid, zal ook een verduurzaming van de samenleving een grote taak voor de overheid zijn. Sterkere regelgeving en strakkere kaders kunnen op die manier, naast allerlei andere initiatieven, afdwingen dat de samenleving sneller verduurzaamt. En als het dus gaat om de GreenDeal, waarbij overheid en samenleving samenwerken, zal de overheid daarin de eerste stappen moeten zetten door te laten zien dat duurzaamheid haar daadwerkelijk interesseert. En dat betekent dus investeren in windmolenparken en zonne-energievelden en innovaties in deze sector stimuleren. Ook zal de overheid consumenten de gelegenheid moeten geven om met eigen projecten te komen, bijvoorbeeld een windmolen, waarbij de stroom door hen zelf gebruikt kan worden en zij zelf de financiële prikkel merken van schone energie, zonder dat dit verdwijnt op het hoofdnet.

De tijd van klungelen is echt voorbij. Het wordt tijd dat wij ons niet meer laten afschrikken voor zonnepanelen op daken, of windmolens aan de horizon. Het wordt tijd dat wij de balans vinden tussen de aarde onderhouden en bewerken. Op naar een duurzame economie, waarbij wij leven van de vruchten en wij de boom water blijven geven om vrucht te blijven dragen!

Deze column is geschreven door Robert Heij (voorzitter PerspectieF) en verscheen op 2 september 2011 in het Christelijk Weekblad.