Toevluchtsoord

Het CDA heeft zich volgens Havelaar in de campagne te veel gefixeerd op Wouter Bos. Het CDA heeft daarom krampachtig geprobeerd de ChristenUnie in het kamp van Bos te duwen met slogans als ‘een stem op Rouvout is een stem op Bos’ en ‘rode Rouvout.’ Havelaar: ‘De ChristenUnie is de afgelopen jaren een toevluchtsoord geworden voor teleurgestelde CDA’ers die met lede ogen moeten toezien dat hun partij een hard, liberaal beleid ondersteunt.’ Zelfs het katholieke zuiden lijkt overstag te zijn gegaan: het aantal stemmen voor de ChristenUnie is in Noord-Brabant verdrievoudigd en in Limburg zelfs verviervoudigd.

Houdgreep

Het verlies van de PvdA kent volgens Havelaar twee belangrijke oorzaken. ‘In de eerste plaats heeft de PvdA in haar campagne te veel de nadruk gelegd op wat er allemaal niet goed is. Alleen maar zaniken is misschien mooie oppositie, maar wat krijgt de burger nou, dat werd maar niet duidelijk. Bij de raadsverkiezingen kon Bos nog meevaren op de golf van een anti-CDA-stemming. Bos heeft dat succes proberen uit te smeren, daar zijn de kiezers door verveeld geraakt. Verder heeft Bos zichzelf in een houdgreep laten nemen door aan de ene kant bewust te kiezen voor meeregeren, maar aan de andere kant geen duidelijke keuze willen maken met welke partijen hij dat dan wilde gaan doen. Dat gaf GroenLinks en vooral de SP de mogelijkheid om aan de linker flank de rijen te sluiten.’

Brug

Havelaar heeft een heldere verklaring voor de ‘heruitvinding’ van de ChristenUnie: ‘We zijn niet meer bang onszelf in de markt te zetten. De ChristenUnie heeft zichzelf de afgelopen jaren bewezen op het nationale podium: kijk maar naar onze bijdrage in de discussie rond de Europese Grondwet en de deelname van André Rouvout bij de grote lijsttrekkersdebatten. De ChristenUnie is een baken van rust gebleken in één van de meest roerige periodes in de Nederlandse politieke geschiedenis. Naar analogie van de woorden van Rita Verdonk zou ik willen zeggen: we zijn niet links, niet rechts, maar sociaal-christelijk.’

Volgens Havelaar kan de ChristenUnie daarom uitstekend dienen als brug zijn tussen de PvdA en het CDA, volgens hem is de beleidsafstand tussen deze twee partijen groter is dan met de ChristenUnie. ‘We zijn heus geen ideologische scherpslijpers, we zijn niet vies van het sluiten van compromissen. Op lokaal niveau hebben we dat ruimschoots bewezen, zo heeft de zondagopenstelling niet per definitie te lijden gehad onder deelname van de ChristenUnie aan een college. Een keuze voor de ChristenUnie is een keuze voor een stabiele en consequente coalitiepartner.’

Nuance

Als er iets is waarover de ChristenUnie en de PvdA wel eens flink kunnen gaan botsen zijn het wel de medische ethische kwesties, zoals abortus en euthanasie, maar ook op het punt van homohuwelijk en legalisering van de prostitutie wordt de nodige discussie verwacht. Havelaar toont zich realistisch: ‘We hebben niet de illusie dat we alles terug kunnen draaien: de ChristenUnie heeft zes zetels, met de SGP twee zetels nog meer, maar dat betekent dat we in ieder geval 142 zetels niet hebben. Als we iets willen realiseren dan zullen we in de eerste plaats moeten zoeken naar werkbare meerderheden.’

Het zoeken naar de nuance lijkt hierbij het toverwoord, van de scherpe randjes van de huidige regels moeten worden bijgeschaafd. Havelaar: ‘Uit onderzoek naar de werking van de Wet Afbreking Zwangerschap blijkt dat er door medisch personeel te weinig rekening wordt gehouden met de wettelijke bedenktijd van vijf dagen, het begrip ‘noodsituaties’ wordt ook ruim uitgelegd en er wordt volgens ons nog te weinig gewezen op alternatieven, zoals adoptie. Verder is het bordeelverbod op basis van de verkeerde argumenten opgeheven: de illegale prostitutie blijkt de afgelopen jaren niet zichtbaar te zijn verminderd, de controle op gelegaliseerde bordelen is nog zwaar onvoldoende en uit een ruime meerderheid van de prostituees blijkt nog steeds onvrijwillig in het vak terecht is gekomen. Wat betreft het homohuwelijk willen ons hard maken voor ambtenaren van de Burgerlijke Stand, die op basis van hun overtuiging weigeren deze huwelijken te voltrekken.’

Volgens Havelaar heeft Rouvout er verstandig aan gedaan om niet vooraf al breekpunten te noemen. ‘Een generaal pardon zal er wel komen, net als een afgeslankte vorm van fiscalisering van de AOW. De onaantastbaarheid van de hypotheekrenteaftrek zullen we daarom, zo vrees ik, voor lief moeten nemen. Op het gebied van jeugd en gezinsbeleid kunnen we een slag slaan door dit beleidsterrein in handen te leggen van een speciale minister, iets waar de ChristenUnie al langer voor pleit.’

Lef

Uit peilingen van Eén Vandaag blijkt dat slechts 40 procent van de kiezers een kabinet met PvdA, CDA en CU ziet zitten. Onder de PvdA-aanhang ligt de steun nog lager, namelijk 36 procent. Marijnissen en Halsema hebben zich volgens Havelaar te gemakkelijk onder deelname aan een kabinet uitgepraat en zullen elkaar nu flink op de schouders kunnen kloppen dat ze de komende jaren Bos verwijten kunnen maken als het regeringsbeleid niet links genoeg is. Wat betreft de terughoudendheid van Nederland tegen een christelijk-sociaal kabinet is hij optimistisch: ‘De Nederlandse kiezers weten op dit moment nog niet wat ze van zo’n kabinet moeten verwachten. Dat zal allicht veranderen als ze aan de slag gaat. Ik verwacht dan ook dat Wouter Bos bij volgende kamerverkiezingen beloond zal worden voor het feit dat de PvdA als enige partij van links het lef had mee te regeren.’