Onderstaand artikel is verschenen in het Reformatorisch Dagblad

AMERSFOORT - Een harde kern van 25 ChristenUnie-jongeren trotseerde zaterdag het mooie weer en kwam in een zaaltje van het partijkantoor in Amersfoort bijeen om te debatteren over de ChristenUnie na het verlies van 15 mei. „Verkeert de ChristenUnie in een existentiële crisis?” luidde de vraag die gespreksleider Hans Valkenburg aan de orde stelde. Dat valt misschien nogal mee. Maar de jongeren hadden wel drie uur nodig om de kater van zich af te praten.
.
Achter in het zaaltje zat Roel Kuiper alle klachten en verwijten te noteren. Samen met Peter van der Bijl, directeur van het partijbureau, schrijft Kuiper, directeur van het wetenschappelijk instituut, een „kort en krachtig evaluatierapport” over het stemmenverlies. Dat het verlies alleen aan externe factoren te wijten is, gelooft de ChristenUnie-top zelf ook al niet meer. „Van alle reacties die we hebben binnengekregen was 75 procent kritisch. Er is dus meer aan de hand”, aldus Kuiper.
.
Dat er meer aan de hand is, werd zaterdag ten overvloede duidelijk. Er was kritiek te over: op de lijsttrekker, op het bestuur, op de profilering van de partij, over de optredens in de media. „Het moet geen afbraakdiscussie worden”, zei Valkenburg. En de discussie was hoogstaand. Maar er werden harde noten gekraakt.
.
Veling is „een compromisfiguur” om een stammenstrijd tussen RPF en GPV te voorkomen, luidde een klacht. „En dat terwijl hij een intellectueel is en geen politicus, zonder de seksappeal die nodig is in een tv-democratie.” De jongeren bekeken een video van twee media-optredens van Veling. „De verkeerde man op de verkeerde plek”, concludeerde iemand. Te filosofisch, te defensief, te sloom en te voorzichtig, wereldvreemd en oubollig, luidde de analyse van de aanwezigen. „Een professor die de indruk wekt dat hij na jaren voor het eerst weer eens buiten komt.” Te veel ”misschien” en ”wellicht’” in zijn antwoorden.
.
„Veling heeft mediatrainingen ondergaan, maar heeft er weinig geleerd.” „Zoek iemand die het wel kan”, luidde het advies van een gereformeerde jongeling uit Friesland. „We kunnen niet wachten om te kijken of Veling het misschien ooit leert. We hebben iemand die het kan: Rouvoet.”
.
Ook het partijbestuur kreeg ervan langs. Dat heeft „in angst geregeerd.” „Ze waren vooral bezorgd over de vraag wat de GPV’ers gingen doen. De discussie over een fusie is daarom maar uitgesteld.” De „interne pijn” is inherent aan de ChristenUnie. „Maar het bestuur heeft die pijn getaboeïseerd en niet de kans gegeven weg te groeien.” Aan vernieuwende gedachten vanuit de jongerenbeweging heeft het bestuur geen ruimte willen bieden. „Het bestuur heeft de jongeren in de steek gelaten.”
.
Maar misschien heeft de ChristenUnie wel het bestuur dat zij verdient. „Er is weinig initiatief vanuit de kiesverenigingen”, stelde iemand vast. „Dan krijg je een heel strak bestuur, dat zelf de kandidatenlijst en de wijze van campagnevoeren bepaalt. Maar het gevolg was wel dat het bestuur niet weet wat er leeft, en nu verrast en geschrokken is over de verkiezingsuitslag.”
.
De campagne was ook niet sterk, concludeerden de meesten. Veling was hard tegenover „christelijke vrienden” en te mild tegenover „seculiere partijen als D66.” Er was een te grote concentratie op „christelijke issues”: medisch-ethische thema’s „waarover men onze opvattingen toch wel kent.” „We zijn in de campagne geen moment onder de stereotypering vandaan gekomen.” Over die christelijke thema’s was Veling bovendien te vaag, en nieuwe thema’s om nieuwe kiezers aan te trekken wist hij niet duidelijk neer te zetten. Gevolg: vervreemding bij de eigen achterban en geen overtuigend verhaal voor de mensen daarbuiten.
.
„Leg uit wat christelijk-sociaal is in plaats van te zeggen dat je links noch rechts bent”, riep iemand. Maar niemand wist te zeggen wat christelijk-sociaal eigenlijk is. Ook op de vraag wat de eigen, natuurlijke positie van de ChristenUnie tusen CDA en SGP is, kwam geen overtuigend antwoord. Een van de aanwezigen: „We stellen ons niet als de SGP buiten het publieke debat, maar we willen ook niet als het CDA alles overboord gooien.”
.
Annette van Kalkeren, nummer 12 op de lijst, deed het voorstel om dat „christelijk-sociale” in vier punten te concretiseren. De jongeren denken dan aan thema’s als ontwikkelingssamenwerking, milieu en migratie, zo bleek uit de vellen papier achter in de zaal waarop zij niet alleen hun klachten, maar ook hun aanbevelingen mochten opschrijven.
.
Hans Valkenburg was tevreden. „Deze gedachtewisseling was heel sterk. Dit doet het congres ons niet na.” Het congres komt op 22 juni in Barneveld bijeen om te praten over het rapport van Kuiper en Van der Bijl, dat de leden op 12 juni al in de bus krijgen.